Bozkır'da Fotoğrafçılık

İnsanoğlunun en büyük icatlarından birisi olan “fotoğraf; hususi bir makine ile nesnelerin görüntülerini ışığa karşı hassas bir madde üzerinde elde etme usulü, bu usulle elde edilen, basılan, çoğaltılan resim.” anlamına gelir.
Fotoğraf işi ile uğraşma sanatının adı olan fotoğrafçılık ülkemize Cumhuriyetin ilanından önce girmeye başlamıştır. Elektriğin icadı, bilim ve teknolojideki gelişmeler Cumhuriyet adlı yeni bir rejim hüviyetine karışan ülkemizde fotoğrafın ve fotoğrafçılığın da yaygınlaşmasını beraberinde getirmiştir.
İlimiz Konya’ya fotoğrafçılık 1895 yılında Garabet SOLAKYAN isimli Ermeni bir vatandaş tarafından getirilmiştir. Bu şahıs tarafından açılan fotoğrafhane Alâaddin Tepesi civarında kurulmuş, 1916’ya kadar aslen Ermenekli olan Hasan BEHÇET isimli kalfası ile bütün Selçuklu Abideleri’nin fotoğrafları bu şahıs tarafından çekilmiştir. Çekilen bu fotoğraflar o tarihte Konya’da elektrik olmadığından Avrupa’ya tab edilmeye gönderiliyordu. 1916’da bu kişilerden sonra Abaoğlu Tevfik Bey isimli şahıs tarafından Mehtap Fotoğrafhanesi adı ile bir fotoğrafhane kuruldu. Bu kişi 1938–1939 yıllarına kadar faaliyetini sürdürdü. Sonraları Foto Şahap, Foto Aile, Foto Venüs ve Foto Hamid gibi fotoğrafhaneler günümüze kadar gelmiştir.
Türkiye ve Konya’daki fotoğrafçılık alanındaki bu gelişmeler haliyle Bozkırımıza da yansımıştır.
Bozkır’da fotoğrafçılık alanında ilk olarak, merhum Saatçi Şakir YILMAZ faaliyet göstermiştir. Kendisi fotoğrafçılık sanatını, İstanbul’da öğrenmiş, sonra Bozkır’da Çarşı Alanı’nda bulunan mütevazı dükkanında fotoğrafhanesini oluşturmuştur. Burada Almanya malı, ayaklı ve körüklü makinesi ile 1930-1955 tarihleri arasında Bozkırlıya hizmet vermiştir. Saatçi Şakir YILMAZ ile birlikte, Bozkır’da fotoğrafçılığa yıllarca emek vermiş merhum Rıza İÇ’i de, yad etmek yerinde olacaktır. Bu iki fotoğraf üstadı, tatlı bir rekabet ile; nişan, düğün, manzara, boy, spor, vesikalık, bayram ve anma günlerinde yıllarca Bozkır’a ve Bozkırlıya hizmet vermişler, siyah-beyaz fotoğraf türünde mükemmel fotoğraflar çekmişlerdir. Özellikle vesikalık fotoğraflar on dakika gibi kısa bir sürede şipşak olarak çekilip sahiplerine verilirdi. Saatçi Şakir YILMAZ, 1955 yılına kadar, aktif olarak fotoğrafçılığını sürdürmüştür. Fotoğrafçı Rıza İÇ ise, 1960 yılında Mevlüt TÜFEKÇİ ile ortak olup fotoğrafçılığı 1972 yılına kadar yürütmüştür.
Şakir YILMAZ, basiretli bir kimse olarak tanınırdı. O’nun bu özelliğine uygun olarak, kendisinin yönlendirmesi ile oğlu Mehmet Ali YILMAZ (merhum) tarafından Bozkırımızın Asar Mevkii’nden ilk defa 1969 yılında siyah-beyaz olarak, 1972 yılında da renkli biçiminde fotoğrafları çekilerek, kartpostal özelliği ile satışa sunulmuştur. Bu fotoğraflar ilk olması sebebiyle çok önemlidir. Renkli olarak çekilen kartpostal fotoğrafın ön yüzünde Bozkır’ın genel görünümü, arka yüzünde ise Bozkır’ı tanıtıcı kısa bir bilginin yazıldığı anektod bulunmaktadır.

Bozkır’ın İlk Renkli Fotoğrafının (Kartpostalının) Ön Yüzü

Bozkır’ın İlk Renkli Fotoğrafının (Kartpostalının) Arka Yüzü

Bozkır’ın ilk kartpostalları; Bozkır’da sadece merhum Şakir YILMAZ’ın oğlu gazete satışı ile saat tamirciliği yapan Ayhan YILMAZ ile hepimizin Murat Bakkal olarak tanıdığı aslen Tarlabaşı (Bekele) köyünden olan Murat ÇELİK’e ait markette bulunmaktadır. (2002) Murat ÇELİK’in oğlu Ali ÇELİK ise iş yerlerinde bulunan bu kartpostallardan etkilenmiş olacak ki, 1998 yılından itibaren Cumhuriyetimizin kuruluşundan bu güne kadar siyah beyaz ve renkli türde elde ettiği çok sayıdaki Bozkır fotoğraflarını bir araya getirerek, zengin bir Bozkır fotoğraf arşivine sahip olmuştur. (2002)
Bozkır’da fotoğrafçılığa emek verenlerden birisi de Doğan YALÇINKAYA’dır. Kendisi Adıyaman’ın bir köyünde öğretmenlik yaparken görev yaptığı köyde bulunan öğrenciler ve köylülerin vesikalık fotoğraf çektirmek için Gaziantep’e gitmeleri ile merak duyduğu fotoğrafçılık mesleğini de öğrenmeye teşebbüs eder. Bunun için özel bir mektupla öğretim kurumunun fotoğrafçılıkla ilgili broşürlerini temin eder ve bu sanatı öğrenir. Aranzör olarak bir teneke kutuyu kullanıp, gaz lambası ışığında çektiği fotoğrafların rötuşlarını, her türlü büyültme, küçültme ve renklendirme işlemlerini bile yapmaya başlar. Kendisi Bozkır’a tayin olup geldiğinde, bütün fotoğrafçılık araç ve gerecini alır ve fotoğrafçılığa başlar. Çektiği fotoğrafların tab işlemlerini kendisi yapar. Manzara, düğün, nişan, vesikalık ve nostalji tarzda siyah-beyaz ve renkli olarak birçok fotoğraf çeken Doğan YALÇINKAYA 1970 yılında Almanya’ya gidinceye kadar fotoğrafçılıktaki çalışmalarını sürdürür.

Siyah-Beyaz Türde Bozkır’dan Bir Manzara Fotoğrafı