Bozkır Halk Meteorolojisi

Çarşamba Çayı'nın Kaynağı Sarıot Gölü

Bozkır Çarşamba Vadisi'nde İlkbahar

Çağıl Çağıl Çağlayan Çarşamba Çayı

Konumuzla ilgisi olması bakımından Amerika Birleşik Devletleri'nde California Üniversitesi'nde Matematik Profesörlüğü Hocalığı yapan aslen Bozkır Çağlayan Kasabasından hemşehrimiz Prof. Dr. Hasan Ali ÇELİK'in; geçmişteki soğuk kış günlerini şiirleştirip, hem vatana duyduğu özlemi anlatan hem de eski Bozkır kışlarındaki halkın durumu ile kendi durumunun muhakemesini yapan “ Y2K-Kabakname” adlı şiirinden bazı bölümler aşağıda sunulmuştur:

Y2K DESTANI-KABAKNAME
“...
Bütün bu tavsiyeler,
Ve de uyarmalar,
Hikâyelerini çok duyduğum,
Dedem zamanını hatırlattı:
“Zemherinin dibinde”
Karlar yağıp da,
Sokakları ve evleri,
“Pardılara” kadar,
Kaplamadan önce,
Dedem Ali Hoca düşünceli,
Sormuş komşu, akraba-hısmına,
Ve de karşı yamaçta oturan,
Biricik bacanağına:
“Bu yıl kış pek afat olacakmış,
Doksan günlük Zemheri,
Belki yüz,
Belki yüz on sürecekmiş.
Hazırlığınız nece?
Arpa-buğday, bulgur, misir,
Olmayalım kışa yesir,”
Diye tasalanır sorarmış.
Bacanağı alınganmış,
Öfkelenip de demiş:
“Ülen, Hoca olacak bacanak,
Sandın mı beni avanak!
Benim adım Hacı Hasan,
Zemherinin günü doksan,
Sen bizi hiç, tasa etme,
Kuyuda var, doksan pancar,
Samanlıkta kırk bir kabak.
Çalı-çırpı, kütük-budak,
Isınacak bizim ocak.
Külüne gömersek, akşam pancar,
Sabaha da, buçuk kabak,
Çıkarırız kışı hazâr.

Sen hiç bize, tasalanma,
Müsterih ol, sen bacanağım.
Baldızımı, üşütme yeter,
Yakacağın azsa eğer,
Bir hey çeksen, ulaşırım,
Kuru asma, çıbığıyla.”
Dedem bakmış, lâf anlamaz,
Bacanak denen şu palaz.
Söz olacak, uzak yakın,
Kabağı başında patlasın!
Demiş: “Tamam bacanağım tamam,
İşte oldu yine akşam,
Sağlıcakla var evine,
Baldızıma söyle selâm.”
Derken büyük bir kış basmış,
Zemheri doksanı aşmış.
Fırtına kar, buzlu soğuk,
Kurtlar kuşlar, her yaratık,
Saklanmışlar, ovuk ovuk.
“Hamsin” gelmez mi ki artık?
Hacı Hasan’ın pancarları,
Büyük küçük kabakları,
“Boranı” denen aşım,
***

İşte gelen bu Y2K halleri,
Kafamda estirdi o eski yelleri.
Çocuktum ufacıktım,
Çok oynadım acıktım.
Ocakta tencereye bak,
Yine pişiyor kabak.
Karnım ötüyor gurgur
Canım çekiyor bulgur.
Gumpir, soğan gökbakla,
Varsa karıştır kabakla.
Dışarda fırtına keskin kılıç,
Dağların dibinde o ekşi alıç.
Bulduk az karamık kurusu,
Hem küflü, hem de kurtlu yarısı.
Pekmez var mı ki bitik,
Kuru kabaklı bitik.
Varsın olsun kabaklı,
Veya tatlı topraklı.
“Ana be ya acıktım “
“Acıktıysan acık ye,
Derede kurbağacık ye.
Biraz iştahın saklarsan,
Sulu kabakla doyarsın.
Derken kapı açıldı,
Teyzem içeri daldı.
Bir elinde bir çanak,
Omuzunda bir kabak.
Dedim: ”teyze o da ne?”
“Kuru üzüm üç dene.
Eben yolladı sana,
Birez de kaldı bana.
Şu da başka bir kabak,
Yersiniz tabak tabak .”
Ah bir bahar gelse de,
Çıksa yemlik, cırcavuk,
Tere ve karakavuk.
Yağmurdan sonra sıyır,
Torba torba karamık.
Sonra bekle ki çıksın,
Kırk günlük yeşil kabak.
...............................”

Y2K-Kabakname’de adı geçen bazı kelimelerin anlamları aşağıda sunulmuştur:

Boranı :Kabak ve pancardan (pancar pürçeği adlı bir ot) yapılan
bir yemek adı.
Çıbık :Çubuk.
Dene :Tane.
Dolak :Ayaktan dize kadar sarılan yün kumaş parçası.
Misir :Mısır.
Poçu :Büyük eşarp, dastar.
Utaşmak :Çabuk yardıma gelmek, yetişmek.
yemlik, cırcavuk,
karakavuk :İlkbaharda çıkan ve yenebilen yabani otlar.
Yesir : esir.